Sunay Akın’ın anlattığı baba ile çocuğunun anlamlı öyküsünü birçoğunuz anımsarsınız. O öykü “İnsanı düzeltince dünya da düzeliyor.” cümlesi ile sonlanır. Evet, bir bakıma insanı düzeltmek dünyayı düzeltmek demektir. Diğer bakımdan insanı düzeltmek dünyayı düzeltmekten daha az külfetlidir. Burada var olan bir ince ayrıntı ise şudur: İnsanı iyi yetiştirmek, yani ona henüz bozulmamışken müdahale etmek insanı düzeltmekten daha az külfetlidir. Hakikaten iyi yetişmiş insan, dünyanın çehresini değiştirmeye muktedirdir.
Ebeveynlerin çoğu toplumun gelenek ve göreneklerini, kendi doğrularını ve yanlışlarını, inandıklarını ve inanmadıklarını aktararak çocuklarını yetiştirmeye çalışırlar. Ben özen gerektiren bu aktarım ve sezdirme işinde en tesirli aracı ‘çocuk kitapları’ olarak görüyorum.
Yakın geçmişte okumuş olduğum ‘Bir Fikirle Ne Yaparsın?’ adlı kitap da halis muhlis bir çocuk kitabıdır. Okurlarını -ister çocuk olsun ister yetişkin- zihinsel bir yolculuğa çıkarmakla kalmıyor, onlara yolculuk esnasında ve sonrasında hareket oluyor. Siz de Herbert Spencer gibi eğitimin asıl büyük amacının eyleme geçmek olduğunu düşünüyorsanız bu kitap sizi can evinizden vuracaktır. Hele ki yetişkinseniz “Bu kitabı daha önce niçin okumadım?” diyerek iç geçirmeniz
mümkün.
Peki, kitabın içeriği bize ne sunar? İnsan fikirleriyle yaşar ve çoğu zaman onların öncülüğünde hareket eder. Çevremizdeki ortaya konulmuş olan ürünler ve eserler, başlangıçta yalnızca birer fikirden ibaretti. Bu gerçeklik göz ardı edilmemeli. Nasıl ki ham madde işlenmeden ürün, mermer yontulmadan heykel olmaz, fikirler de işlenmediği müddetçe büyümez, ürün hâline dönüşmez. Fikirlerin dönüşüm sürecinde önemli olan onların üzerinde durmaktır. Fikirlerin gizli potansiyellerini açığa çıkarmak, aşikâr potansiyellerini ise büyütmek için bolca ilgimizi onlara ayırmamız gerekir. Böylece fikirler kanatlarını açar, havalanır ve uçarlar. Her yerde olup her şeyin bir parçası oluverirler.
İnsan ihtiyacı olduğu fikrin istediği anda bulamayacağını bilmeli, bu konuda sabırlı davranmalıdır. Nitekim bir fikir ansızın doğabileceği gibi, bir beyin fırtınası sonucu yahut uzun bir bekleyişin ardından da doğabilir. Yalnızca fikre ulaşmak değil, fikrin dönüşüm süreci de aslanın ağzındadır. İnsan bu süreçteki zorlukları es geçmemeli, yine sabırlı davranmalıdır.
Kitabın hayata dokunan yönlerine gelecek olursak o kısım ilgimi çok çekti. Çevre baskısı ve düşünce özgürlüğüne ket vurulmasından bahsedilmiş olması önemli. Çevrenin baskısı ve düşünce özgürlüğüne ket vurmak isteyenler her zaman olacaktır ancak insan düşüncesinden ve düşünmekten vazgeçmemelidir.
Bu konuda kitabın Virginia Woolf’un “Benim aklımın özgürlüğüne vurabileceğiniz hiçbir kilit, hiçbir kapı, hiçbir sürgü yoktur.” sözündeki düşüncesine benzer bir düşünceyi çocuklara sezdirebilmeyi hedeflemesi sevindiricidir.
Kitabın empatiye dokunan kısımları da çok ilgimi çekti. İnsanları anlamanın farklı pencerelerden bakabilmekten geçtiği, farklı bir bakış açısına sahip olmanın korkulacak bir şey olmadığı, fikirlerin hepsine ihtiyacımız olduğu; okura çok iyi sezdirilmiş.
Bir Fikirle Ne Yaparsın; içsel varlıklarla kurulan dostluğun çocuğa görelik bakımından uygun oluşuyla, hayata dair gerçekleri çocuğa sunmasıyla, cezbedici görselleriyle, hassas cümlelerin insanı çıkardığı uçsuz bucaksız düşünsel ve duygusal yolculukla her yaştan insanın okuması gereken bir kitap.
Can alıcı soruyu soruyorum: Esasen bir fikirle neler yapılırmış? Yazar bu soruya yönelik düşüncesini şöyle ifade etmiş: “Ve sonra bir fikirle ne yaparsın, anladım… Dünyayı değiştirirsin.”
Yaşı ne olursa olsun tüm insanlar, fikirlerin korunup sahip çıkıldığı ve üzerinde durulduğunda büyüyeceklerini göz ardı etmemeliler. Hayal etmekten ve fikirlerden korkmamalılar. Unutulmamalıdır ki insan âlemde hayal ettiği müddetçe yaşar. Gayemiz var olmaktan ötesidir!
Çok sayıda ilham verici kitabın tasarlayıcısı, fikrin sahibi ve bu etkileyici kitabın yazarı olan Kobi Yamada’nın, resimleyen Mae Besom’ın ve ülkemizde kitabı yayımlayan Nar Yayınları’nın gönüllerine sağlık diliyorum…
Süleyman AKSOY