Kahin değilim, falcı da değilim. Ama gelecek hakkında düşünenlerdenim. Bir nevi hayalperest diyebilirsiniz. Çünkü beni yaşatan hayallerim. Yahya Kemal Beyatlı'nın güzel bir sözü var: "İnsan âlemde hayal ettiği müddetçe yaşar". Evet geleceği hayal edenlerdenim. Çünkü gelecek hakkında düşünmezsek gelecek bizim olmuyor.
Gelecek için biraz geçmişten söz edelim. Gençlerimiz YKS maratonundan çıktı ve üniversite/meslek seçiminde bulundu. Yıllardır devam eden bir döngü bu. Yani böyle gelmiş böyle gidecek türden. Ancak bu döngüde meslekler konusunda sürekli bir kafa karışıklığı yaşanır. Bu karışıklık, kritik kararlar eşiğinde olağan bir süreç olarak algılanır. Çünkü seçeceğimiz mesleğin geleceği ve getirileri konusunda her zaman tahmin ettiğimiz gibi olmayacağını peşinen biliriz. Ancak meslek seçimini etkileyen somut bir şeyin varlığını hissederiz: Değişen dünya. Dünyamız sürekli bir değişim içinde... Bu değişimin hızıyla mesleklerimiz de dönüşüyor. Bazı meslekler kayboluyor, bazı meslekler de türüyor. Örneğin otomasyon geçmişte bu denli hâkim değildi. Bazı sahalarda işimizi bile elimizden aldı. Hatta bizi işsiz mi bırakacak diye kara kara düşünenler bile var. Ancak bardağın bir de dolu tarafı var. Otomasyona bağlı yeni iş kolları...
İnsanoğlu bazen fütüristik bir çabayla bazen de eldeki verilerle geleceğin meslekleri hakkında bazı öngörülerde bulunuyor. Yani geleceği okuyabilme becerisini işe koşuyor. Dünya Ekonomik Forumu (World Economic Forum) İşlerin Geleceği (The Future of The Jobs) adlı raporunda bizlere geleceğin mesleklerine yönelik bir perspektif sundu. Bu raporda bazı mesleklerin tarihe karışacağından bahsediliyor. Bu meslekler arasında muhasebecilik, banka memurluğu, sigortacılık, avukatlık gibi meslekler dahi bulunuyor. Raporda yer verilen kalıcılığını koruyan meslekler ve geleceğin meslekleri bölümlerini gençlerimiz özellikle incelemeli. Bu tür meslekler geleceklerini şekillendirmek aslında geleceği düşlemek anlamında çok önemli. Çünkü gelecekte bu ve bunun benzeri meslekler rağbet görecektir.
Aslında bu tarz listelerin sürekli dönüşeceğine ve yenileneceğine inananlardanım. Örneğin yeni bir sosyal platform ortaya çıkar ve karşımızda bambaşka meslekler belirir. Bu canlı ve hızlı bir süreç. Ancak bu süreçte var olabilmek için birtakım becerilerin önemli olduğuna dikkat etmemiz gerekir. Bölüm fark etmeksizin bu becerileri edinmek gerekir. Çünkü bu beceriler hangi mesleği seçersek seçelim bize değer katacaktır. Aslında bizi var edecektir. Öncellikle hayaller... Hayaller insanların yaratıcı olmasını sağlar. Yani yeni bir şeyler tasarlamasına kapı aralar. İkinci olarak disiplinlerarası beceriler. Bu ara çokca duyduğumuz bilim, teknoloji, mühendislik, matematik ve sanat birleşimi. Buraya girişimcilik, analitik düşünme, problem çözme vb. gibi birçok beceriyi eklemek de gerekir. Ancak sahip olduğumuz bu becerileri sürekli güncel tutacak öğrenme tutkusu olmazsa olmazdır. Bu bağlamda Prof. Dr. Selçuk R. Şirin'in mektubunu sizlere hatırlatmak isterim:
-"Puana değil, aynaya bakın.
-Yaparken zamanı unuttuğunuz uğraşı seçin.
-Meslek değil, disiplin seçin.
-Bölüm değil, üniversite seçin.
-Yerel değil, global seçin".
Bizi gelecekte var edecek olan üniversite diplomaları değildir, bu süreçte heybemize doldurduklarımızdır. Unutmayın ki aynı bölümden binlerce kişi mezun oluyor. Binlerce kişi aynı işi yapmak için aday oluyor. İşte bütün mesele tek bir soruda çözülüyor: Sizi farklı kılan nedir? Geleceğin sizin olması dileğiyle...
Dr. Gürkan MORALI