Bir fazlalık dünyasında yaşamaktayız. Fazla insan, fazla deneyim, fazla hikâye… Fazlaca fazlalık. Yalnız içinden tek olanı, benzersizi arıyoruz. Kimisi bu yolda zümrüt için dağ aşıyor; ulaşabilmek tartışmalı. Kimi dinliyor ve izliyor. Peki ya yazıp okuyanlar? Onlar ne bir efsane olmanın ne de bir popülariteyi yakalamanın peşindeler. Tek istedikleri paylaşmak, paylaşıp olgunlaştırmak.
Bilgi ve deneyim bir hamilelik gibidir, zamanı gelince doğurursun. Bu sancılı süreç karşımıza bir kitap olarak çıkmakta ve her okurunun algısında ışıklar yaratmada. Tıpkı 21 Mayıs 1947’de gözlerini ilk kez açmış; yolunu bilimin, sanatın, tarihin elit perspektifinin ışığı ile arayan bir çocuk gibi. O çocuk hiçbir zaman amaçlarından geri kalmadı. Uğraş, emek, üretmek, düşünmek ve daha sayılamayacak hedeflere ulaşmanın en edeplisi. Nedir ki bu hedefler? Farkında olabilmek. Eğitimin, eğitimli bir şekilde seyahat etmenin, tarihin içinde tarihle yaşayabilmenin, elit olmanın ama iki parmak arsında sayılıp binlerce elden geçen kâğıt parçalarının eliti olmak değil, düşünüşü elitist kılmanın hedefleridir bu!
Eğitim bir senfonidir İlber Hoca’ya göre. Matematik, tarih, filoloji, textoloji, coğrafya, müzik, yabancı dil bu işin taşıyıcı kolonlarıdır. Ama bu iş tek başına kara tahta önünde halledilemez evvela başlanması gereken kurum ailedir. İyi bir temel gün geldiğinde en güçlü depremlere dayanan ulu yapıların kuvvet kaynağıdır. Bu dayanıklılık özü ailenin çocuğunu iyi tanımasından geçer. Gözlem, dikkat, beceri ve uyumu çocuktan beklemek yerine ailelerin bunları kendi evlatlarında fark etmesiyle başlar. Devamı ise tam bir inanmışlık, azim ve bir amaç ile gelecektir. Okullar ve içinde bulundukları şartlar da ailelerin yapıları gibi değişimler ve gelişimler geçirerek bugünlere gele durmaktadır. Anadolu’nun birleştirilmiş sınıflarında okulların belki çatısı akar belki duvarı çatlar ama iyi yetişmiş öğretmen baktığında bunları görmez. Gözleri geleceğe ışıklar saçan ve donanımlı bir nesil yetiştirmenin uğraşındadır onlar. Öğretmenler işte bu yönleriyle toplumunu inşa edip kurtarıcı beklemeyecekleri günlere kapı aralarlar. Aziz Sancar’lar, Halil İnalcık’lar, Gazi Yaşargil’ler şüphesiz ki aralanmış kapılardan sızmış göz kamaştıran huzmelerdir. Bir diğer yandan öğretmen yetiştirme kurumları da çok önemlidir. Öğrencileri hayata donanımlı şekilde hazırlayacak öğretmenler de bu süreçten geçmelidir. Tutkuları ve zevkleri olan bir öğretmen kendini farklı kılacaktır. Bu farklılık tıpkı özünü çiçeğe sunmuş bir can suyudur. Uzmanlık üçgenini geniş tutan bir öğretmenin disiplinler arası tutumu ve destekleyici çalışmaları öğrencilerini geliştirecektir. Bu şekilde çözülmeye çalışıldığında bir başka yerden patlak veren eğitim sistemi, diline, kültürüne, hedeflerine anlam katmış eğitimcilerin elinde yükselişine ivme katacaktır. Bu ivme yaşayışını, uğraşlarını, bilime bakışını edepli kılan, önceliğinde ülkesindeki üniversitelerin taht kurduğu gençleri bu sistem içinde hızlandıracaktır. Teknik olarak şu da bir gerçektir ki çok yapılı bir aygıt içinde hızlanan bir parça tüm yapıyı hızlandırır.
İlber Hoca'dan Tespit ve Tavsiyeler
Bir toplum ancak filoloji bilgisine sahipse bütün zamanı kontrol ediyordur, musiki ve matematikten anlıyorsa bütün insanlık ile irtibat kurabiliyordur.
Çocuklarınızı hayatın zorluklarına realist bir şekilde hazırlayın.
15 yaş önemli bir dönemdir. Sonrasında hiçbir şey hakkınca öğrenilmez; piyano çalmak da marangozluk da.
Bir çocuğu ne çok fazla övmek ne de yermek gerekir. Bunun yerine onunla bire bir uğraş; onun yanında ol, onunla beraber ol.
Sorumluluk duygusu teşekkül etmemiş bir adam hiçbir işe yaramaz.
Dağda yaşayan çobanlar, muhtemelen gök bilimine şehirdekilerden daha çok hâkimdir.
Sistemi doğru kurmak gerekir. İyi bir sistem kurabilirseniz, bir ağacın ömür süresi içinde nesilleri de değiştirebilirsiniz; önümüzdeki nesilleri de kurtarabilirsiniz.
Kendiniz bilinçli olarak yetiştirdiğiniz insanları dışarı yollarsanız hiç şüphesiz ki kazanırsınız.
İyi eğitim için iyi öğretmen gerekir.
Öğretmen dediğin ciddi, işini seven, öğreten insan olacak.
Ahmet DEMİRCİ