Çocuklar için kitap seçiminde bulunmak, aileler açısından oldukça çok zor bir süreçtir. Aileler hangi kitapları seçeceği konusunda kararsız kalmakta ve çoğu zaman nitelikli çocuk kitaplarına erişim sağlayamamaktadır. Bu durumun yaşanmasında ailelerin bilgi eksikliği, piyasadaki çocuk kitaplarının varlığı, reklamların etkisi gibi pek çok sebep etkili olabilir. Ancak şu bir gerçek ki her geçen gün piyasaya albenisi olan yüzlerce çocuk kitabı sürülmekte, kapitalizmin etkisiyle çocuk kitapları kontrolsüzce çoğalmaya devam etmekte ve böylelikle ailelerin kafa karışıklığı daha da artmaktadır. Ailelerin kafa karışıklığını gidermek adına son dönemde Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı "Çocuk Dostu Kitap Listesi" projesini hayata geçirmiştir.
Projenin hedef kitlesini bakanlığın kuruluşlarında kalan çocuklar ve çocuklarına kitap seçmek isteyen aileler oluşturmaktadır. Listede yer verilen eserler Türk ve dünya edebiyatına aittir. Eserlerin seçiminde titiz davranılmakta ve belirlenen ölçütleri karşılayan eserler listeye alınmaktadır. Liste sürekli güncellenmektedir. Listedeki eserler çocukların yaşlarına göre sınıflandırılmaktadır. Sınıflama 0-2 yaş ve 3-6 yaş şeklinde yapılmaktadır. 0-2 yaş kategorisinde "İlk Adım Dokun Hisset Keşfet Kitapları" ve 3-6 yaş için "Genel Çocuk Kitapları" yer almaktadır. Şu an için listede yer alan kitap sayısı dört yüzü aşmış durumdadır.
Aslında ailelerin merak ettiği hususa dikkat çekmek istiyorum: Kitaplar hangi ölçütlere göre seçiliyor? Bu sorunun cevabı, kuşkusuz ailelere kendi kitap tercihlerini yapmalarında da fayda sağlayacaktır. Bakanlık kitap seçiminde öncelikle "Ön Eleme Kriterleri"ni uygulamakta. Bu ölçütler arasında evrensel ahlak kurallarına, millî ve manevi değerlere aykırılık, ayrımcılığı teşvik etme, şiddet içerme, müstehcenliğe ve cinselliğe yer verme, kötü davranış modelleri sergileme gibi durumlar bulunmakta. Kitaplar bu kriterlere göre incelendikten sonra ikinci bir değerlendirmeye daha alınmakta. Hem fiziksel özellikler hem de içerik açısından yeniden ele alınarak nihai değerlendirme gerçekleştirilmekte. Fiziksel özelliklerde yaş ve gelişim düzeyi dikkate alınarak yazı, resim, sayfaların yapısı gibi farklı unsurlar incelenmektedir. İçeriğe ilişkin özellikler ise çocuğun hem bilişsel hem de duyuşsal gelişimini destekler niteliktedir. Bu boyutta dikkat edilen kriterler arasında ana düşüncenin belirtilmesi, merak duygusunu tetikleme, hayal ve düşünce güçlerini besleme, Türkçenin özenli kullanımı, olumlu davranış modelleri içerme gibi birbirinden farklı on bir madde yer almaktadır.
Bu projenin güzel yönlerinden biri de ailelerin bu listeye katkıda bulunabilme şansına sahip olmalarıdır. Aileler 0-6 yaş arası çocuk kitap önerilerini "cocukkitabi@ailevecalisma.gov.tr" adresine e-posta göndererek iletebilmekte. Önerilen kitaplar uzmanlar tarafından incelenmeye alınmakta ve kriterlere uygunsa listeye dahil edilmektedir.
Kitap listesine ulaşmak için tıklayınız: Çocuk Dostu Kitap Listesi
Kitap seçim kriterlerini incelemek için tıklayınız: Değerlendirme Kriterleri
Dr. Gürkan MORALI
Kaynaklar