Finlandiya’da eğitim sisteminin başarılı olduğu hepimizin malumu, ancak bu başarının sırrı nedir? Küçük bir ülke olan Finlandiya’yı eğitimde zirveye taşıyan ilkeler ve uygulamalar nelerdir? Eğitimde bizi onlardan farklı kılan sebepler nelerdir? Tüm bu sorulara kitabın yazarı Finlandiyalı eğitimci Dr. Pasi Sahlberg yanıt vererek Finlandiya hakkında düşünülen şehir efsanelerini de çürütmüştür.
Dr. Pasi Sahlberg, 2013 ve 2016 yılları arasında Harvard Üniversitesinde misafir öğretim üyesi olarak dersler vermiştir. Eğitim üzerine çok sayıda makaleler yazmış, çeşitli ülkelerde konferanslar vermiş ve birçok ödüle layık görülmüş bir eğitimcidir. Avustralya’daki New South Wales Üniversitesinde dersler vermeye devam etmektedir.
Kitabın ön sözünü eğitim bilimci Dr. Özgür Bolat yazmıştır. Henüz kitabı okumaya başlamadan Dr. Özgür Bolat’ın ön sözüyle kitabın kapısını araladığını görüyoruz. Dr. Özgür Bolat, eğitimde Finlandiya’nın bize benzeyen ve bizden farklı olan yönlerini üç soru altında sıralıyor:
1.Onların da bizim de bildiklerimiz
2.Bizim bilmeyip de onların bildikleri
3.Bizim inanmayıp da onların inandıkları
Eğitimde Finlandiya Modeli kitabının yazarı Dr. Pasi Sahlberg, bütün meselenin eğitim liderliği kültüründe olduğunu ifade ederek kitabı dört bölüme ayırmıştır.
1. Sağlam bir öğrenme deneyimi için düzenli teneffüs ve fiziksel aktivite kritik önemdedir. “Finlandiya’daki okullarda teneffüse vakit kaybı gözüyle değil, temel öğrenim gözüyle bakılır. Gerçek öğrenme çoğu zaman açık havada, fiziksel aktivite sırasında, başkalarıyla sohbet ederken yaşanır. Veyahut az önce derste anlatılanları özümsemek üzere durup düşünmeye fırsat olduğunda; yani teneffüs esnasında”.
2. Eğitim alanında yapılacak kapsamlı değişiklikler için küçük veri, büyük veriye kıyasla genelde çok daha etkili bir araçtır. “Eğitim alanında bu küçük ipuçları genellikle okulların gözle görülmeyen dokusunda gizlidir ve eğitimde ilerleme kaydetmek için bu dokuyu anlamak elzemdir”.
3. Eğitim kazanımlarını daha nitelikli kılmanın yolu hakkaniyeti sağlamaktan geçer. “Eğitimde hakkaniyete kuvvetli vurgu, Finlandiya’daki okulların misyon bildirgelerinin olmazsa olmazlarından biri hâline gelmiş durumda; yani öğrencilerin aile ve yaşam şartlarının okuldaki performanslarını etkilememesi, Finlandiyalı öğretmenlerin ve idarecilerin bir numaralı önceliği”.
4. Finlandiya eğitim sistemine dair uydurma bilgiler ve şehir efsaneleri, daha iyi bir eğitim sistemi kurma yolunda verilen çabaları akamete uğratabilir. “Finlandiya’daki eğitimciler, uluslararası sınavlardaki puanları tekrar yükseltmeye çalışmaktansa okulların gençlere hayatlarında ihtiyaç duydukları şeyleri öğretmesi gerektiğini düşünüyorlar”.
Finlandiyalılar risk alma ve inovasyonu öğretmek için yılda bir günü (13 Ekim) başarısızlık günü ilan etmişler böylece başarısızlığın kaçınılmaz bir durum olduğunu ve öğrenmenin de bir parçası olduğunu vurgulamışlardır. Robert F. Kennedy ise bu durumu şu şekilde ifade etmiştir: ”Sadece büyük başarısızlıkları göze alanlar büyük başarılara imza atarlar”.
Dr. Pasi Sahlberg, Finlandiya eğitim sisteminin tüm yönlerini sade ve akıcı bir üslupla anlatmıştır. Her eğitimcinin faydalanabileceği fikirleri somut örneklerle sunarken, eğitim alanında yapılan değişiklerin aceleye gelmemesi konusunda bizleri uyarıyor. Kitabı asıl mesajını ise şöyle ifade ederek sonlandırıyor: “Eğitim alanında kullanılabilecek yönetim fikirlerinin ve inovasyonların çoğu zaten dünyada veya ülkenizde bir yerlerde sizi bekliyor. Bir eğitimcinin görevi de bunları bulup öğrenmek ve işe yarayacağını düşündürdüğü takdirde uygulamaya koymak”.
Fatma Köse